Zimbabwe Kriketinin Kısa Tarihi

Zimbabwe’nin Test statüsünü geri kazanması ve yaklaşan Yeni Zelanda Test maçı öncesi iki bölüm halinde Zimbabwe kriketinin kısa tarihi ve geleceğe bakışı konulu bir yazı yazmayı düşündüm. İlk bölümde 1980-2006 arasında neler yaşandığını hatırlatmakta fayda var.

1980’de bağımsızlığı tanındıktan sonra uluslararası alanda temsil edilmeye başlayan Zimbabwe 1983’ten itibaren düzenlenen üç Dünya Kupası’na katıldıktan sonra, 1992’de Uluslararası Kriket Konseyi (ICC) tarafından tam üyeliğe yükseltildi. İlk Test maçının aynı yıl Hindistan ile oynayan Zimbabwe’nin ilk yıllarda oynadığı maçlarda aldığı başarısız sonuçlar ‘Acaba Test statüsüne erken mi yükseltildiler?’ sorusunun sorulmasına yol açsa da tek günlük maçlarda (ODI) rekabetçi olmaları ve aldıkları galibiyetler sayesinde saygı duyulan bir takım olmayı başardılar. Murray Goodwin, Andy ve Grant Flower kardeşler, Paul Strang, Heath Streak, Neil Johnson gibi üst düzey oyuncularla kalitesini yükselten Zimababwe, ilk Test galibiyetini Pakistan karşısında 1995 yılının Şubat ayında almayı başardı. 1998 yılında ülke dışında ilk Test serisi galibiyetini Pakistan’da 1-0 ile alan Zimbabwe, 199 yılındaki Dünya Kupası’nda yarı finali kılpayı kaçırır.

Yeni milenyuma daha da güçlü bir takım olmayı hedefleyen Zimbabwe için işler, ülkenin lideri Robert Mugabe’nin siyaseti kriketin içine sokmasıyla ve oyuncu seçiminde Afrika kökenli oyuncuların ön plana çıkarılması girişimleri nedeniyle giderek kötüleşmeye başladı. Ülkede demokrasinin büyük yara alması, uygulanan yanlış sosyal ve ekonomik politikalar Zimbabwe’de huzursuzluğu giderek arttırırken 2003 yılında Güney Afrika ile ortak organize edilen Dünya Kupası’nda Andy Flower ve Henry Olonga’nın protestoları Mugabe rejimi ve Zimbabwe kriketi arasındaki mücadelenin doruk noktası olur. Ülkedeki ‘demokrasinin ölümü’ne tutulan yası simgeleyen siyah bantı takan bu iki oyuncu derhal takımdan çıkarıldı ve ülkeden kaçmak zorunda kaldı.

Dünya Kupası sonrası yeni bir jenerasyon yetiştiren ve geçmiş 10 yılın öncülerinin yerine takıma yerleştiren Zimbabwe kriketi, protesto sonrası Mugabe rejiminin baskısı sonrası en büyük yarayı 2004’te aldı. Kaptan Heath Streak’in kovulması, takımdaki 14 oyuncunun Zimbabwe Kriket Birliği’nin (ZCU) siyasetin gölgesinde oyuncu seçimine karar vermesi ve politikaya bulaşmasını protesto etmesiyle ve takımı bırakmasıyla sonuçlandı. Tecrübesiz oyuncularla Sri Lanka’ya karşı oynamak zorunda kalan ve ağır bir yenilgiye uğrayan Zimbabwe, 2004 yılında başka Test maçı oynamamayı kabul etti ve maçlarını askıya aldı.

2005 yılının başında ZCU’nun tekrar Streak’i kaptanlığa geri dönmeye ikna etmesi, isyan bayrağını çeken tecrübeli oyuncuların büyük bir kısmını takıma geri döndürse de ülkede çözümsüz kalan ekonomik ve siyasi durum oyuncuları bir kez daha yönetimle karşı karşıya bıraktı. 2005 Ağustos’unda Yeni Zelanda’yı konuk eden Zimbabwe’nin ilk Test maçında aldığı ağır ve aşağılayıcı yenilgi (maç sadece2 gün içinde bitti, ev sahibi ekip bir gün içinde 2 kez all out olan tarihteki 2 takım ünvanını kazandı) takımın dibe vurmasına yol açtı. Daha sonra oynadığı Hindistan serisini de ağır yenilgilerle kapatan Zimbabwe’de Heath Streak emekliliğe ayrıldığını açıkladı. Yeni kaptan Tatenda Taibu’nun ZCU ile yapılan görüşmelerde sonuç alınamaması nedeniyle görevinden çekilmesi, kaosu derinleştirdi.

Ocak 2006 yılında ZCU’nun ülkenin en iyi 37 oyuncuya merkezi kontrat önermemesi nedeniyle oyuncular isyan bayrağını çekti ve başkan Peter Chingonka’nın istifasını istedi.   İşleri daha da kötüleştiren Zimbabwe hükümetinin, başkan Mugabe’nin emriyle ZCU’nun yönetimini devralması ve yönetimdeki tüm beyaz ve Asya kökenlileri kovması bardağı taşıran son damla oldu ve 18 Ocak 2006’da Zimbabwe, kendi isteğiyle Test statüsünü askıya almak için başvurdu.  Böylece 5 yıldan fazla sürecek bir sürgün dönemi başlamış oldu.